काठमाडौं, जेठ ११ – एक युवाको अकालमा गएको जीवनले दुई व्यक्तिको जीवनमा आशा र नयाँ सुरुआतको उज्यालो फैलाएको छ। काठमाडौंको एक अस्पतालमा मस्तिष्क मृत्यु भएका १८ वर्षीय युवकको कलेजो र मिर्गौला प्रत्यारोपण गरी दुई जना बिरामीलाई पुनर्जीवन दिइएको छ।

धर्मभक्त राष्ट्रिय प्रत्यारोपण केन्द्रले दिएको जानकारी अनुसार, मृतक युवाको कलेजो ५३ वर्षीय पुरुषमा र मिर्गौला ४० वर्षीया महिलामा सफलतापूर्वक प्रत्यारोपण गरिएको हो। एकै व्यक्तिका दुई महत्वपूर्ण अंग दुई फरक व्यक्तिमा प्रत्यारोपण गरिएको नेपालमै पहिलो उदाहरण हो।

केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक डा. पुकारचन्द्र श्रेष्ठका अनुसार, “यो चिकित्सा विज्ञान र मानवताको संयोजन भएको असाधारण कार्य हो। एक जनाको समयमै प्राप्त सहमतिले दुई व्यक्तिको जीवन बचाउन सकियो।”

जेठ १ गते मोटरसाइकल दुर्घटनामा गम्भीर घाइते भएका ती युवकको काठमाडौं मेडिकल कलेजमा उपचारको क्रममा मस्तिष्क मृत्यु भएको थियो। निधनपछि युवकका परिवारले कलेजो र मिर्गौला दान गर्ने ऐतिहासिक निर्णय गरे।
डा. कल्पना घिमिरेको समन्वयमा अंग संरक्षण र प्रत्यारोपण प्रक्रिया तुरुन्तै सुरु गरिएको थियो।

डा. श्रेष्ठले बताए अनुसार, अंग निकाल्ने र प्रत्यारोपण गर्ने कार्य एक साता लामो सतर्क प्रक्रिया थियो। “कलेजो प्रत्यारोपण भएका बिरामीलाई ३० पोका रगत आवश्यक पर्‍यो, जुन मृतकको परिवारले तुरुन्तै जुटाइदिए।”

प्रत्यारोपण सफल बनाउन एक दर्जनभन्दा बढी चिकित्सक संलग्न थिए।

नेपालमा मस्तिष्क मृत्यु भएपछिको अंगदान कानुनी रुपमा सम्भव भए पनि, प्रक्रिया अघि बढाउन परिवारका सबै सदस्यको सहमति आवश्यक हुन्छ। डा. श्रेष्ठ भन्छन्, “एक सदस्यले असहमति जनाए प्रक्रिया अवरुद्ध हुन्छ।”

केन्द्रका तथ्यांक अनुसार, हालसम्म सरकारी तहको केन्द्रमा १,४२१ मिर्गौला र ३४ कलेजोको प्रत्यारोपण भइसकेको छ।
एक जना मस्तिष्क मृत व्यक्तिबाट ८ अंग निकालेर आठ जनालाई नयाँ जीवन दिन सकिने डा. श्रेष्ठको भनाइ छ।

आइसियूमा रहेका दुबै बिरामीले भिडियो सन्देशमार्फत मृतकका परिवारप्रति गहिरो कृतज्ञता व्यक्त गरेका छन्। “तीन वर्षदेखि मिर्गौला खोजिरहेको थिएँ। आज जिन्दगी फेरिएको अनुभव भइरहेको छ,” प्रत्यारोपण गरिएका एक बिरामीले भने।