काठमाडौं, – नेपाली समाजमा यौन स्वास्थ्य अझै पनि लाज, संकोच र अज्ञानताको घेराभित्र रहेको विषय हो। पुरुषहरूका यौन समस्याबारे खुलेर बोल्न नसकिने प्रवृत्तिले गलत धारणाहरूलाई मलजल गरिरहेको छ। यही संवेदनशील विषयलाई नेपाली चलचित्र ‘दुखी आत्मा’ ले साहसिक ढंगले उठाएको छ।
सामाजिक पूर्वाग्रह विरुद्धको कथा
फिल्म ‘दुखी आत्मा’ को केन्द्रमा छेवाङ नामक पात्र छन्, जो कवि हुन् तर उनी इरेक्टाइल डिसफंक्शन (ईडी) जस्तो संवेदनशील समस्यासँग संघर्ष गरिरहेका छन्। समाजमा यौन दुर्बलतालाई ‘पौरुष गुमाउने’ विषय मान्ने सोचका कारण छेवाङ खुलेर आफ्नो समस्या व्यक्त गर्न सक्दैनन्। आत्मसम्मान गुम्ने डरले उनी उपचारको सही बाटो खोज्नेभन्दा पनि झारफुक, औषधि ठगी, तान्त्रिक जडिबुटीजस्ता अवैज्ञानिक विधिहरूको चक्रव्यूहमा फस्न पुग्छन्।
फिल्मले उठाएको गहिरो सन्देश
नेपाली समाजमा यौन स्वास्थ्य शिक्षाको अभावले पुरुषहरूलाई पनि मनोवैज्ञानिक र सामाजिक तनावमा पार्ने गरेको छ। समस्याबारे चिकित्सकीय समाधान खोज्नुभन्दा छेवाङझैँ ठगहरूको फन्दामा परेर झनै अप्ठ्यारो स्थितिमा पुग्ने पुरुषहरूको संख्या उल्लेख्य छ। यो फिल्मले ईडी जस्तो स्वास्थ्य समस्यालाई कुनै ‘लाजको विषय’ नभई उपचार योग्य अवस्था भएको सन्देश दिन खोजेको छ।
साहित्यिक क्षेत्रमा रहेको विकृति पनि उठान
फिल्मले पुरुष यौन स्वास्थ्य मात्र होइन, साहित्य क्षेत्रमा रहेको असमानता र विकृतिलाई पनि उजागर गरेको छ। छेवाङ एक कवि हुन्, तर उनको प्रतिभाभन्दा सम्बन्ध, पहुँच र पैसाले साहित्यिक पहिचान तय गर्छ। फिल्ममा देखाइएको राष्ट्रव्यापी कविता प्रतियोगिताको दृश्यले नेपाली साहित्य क्षेत्रमा मौलाएको पक्षपात, अनैतिक व्यापार र अवसरको असमान वितरणलाई कटाक्ष गरेको छ।
दयाहाङ राईको सशक्त अभिनय
छेवाङको भूमिकामा दयाहाङ राईले अत्यन्त गहिरो अभिनय गरेका छन्। कवि बन्ने सपना बोकेर काठमाडौं आएका उनले यस भूमिकालाई जीवन्त तुल्याएका छन्। आँचल शर्मा, अनुपविक्रम शाही, बुद्धि तामाङ, लुनिभा तुलाधरलगायत कलाकारहरूको अभिनयले फिल्मलाई थप मजबुत बनाएको छ।
सिनेम्याटोग्राफी, संवाद र चुनौतीहरू
फिल्मको सिनेम्याटोग्राफी र प्रस्तुत शैली सशक्त छ। यद्यपि, यौन स्वास्थ्यजस्तो गम्भीर विषयमा केही दुईअर्थी संवादहरूले दर्शकलाई भिन्न तरिकाले सोच्न बाध्य पार्न सक्छन्। समाजमा यौन शिक्षाबारे गहिरो छलफल आवश्यक रहेको देखाउँदै फिल्मले सन्तुलित तरिकाले हास्य, व्यंग्य र गम्भीरतालाई मिसाउन खोजेको छ।
नेपाली चलचित्रमा सकारात्मक परिवर्तन
‘दुखी आत्मा’ ले समाजमा विद्यमान दुई प्रमुख समस्यालाई प्रभावकारी रूपमा उठान गर्दै नेपाली चलचित्र क्षेत्रमा नयाँ आयाम थपेको छ। यौन स्वास्थ्य र साहित्यिक क्षेत्रमा सुधार आवश्यक छ भन्ने फिल्मको मुख्य सन्देशले दर्शकलाई गम्भीर रूपमा सोच्न बाध्य पार्नेछ। निर्देशक दीपेन्द्र लामाले यो चुनौतीपूर्ण विषयलाई कलात्मक र प्रभावशाली रूपमा प्रस्तुत गर्न सफल भएका छन् ।
यस्ता विषयमा अझ धेरै बहस र खुला संवाद आवश्यक छ, जसले समाजलाई यौन स्वास्थ्यप्रति सचेत बनाउने र साहित्यलाई शुद्ध पार्ने दिशामा अघि बढाउन सक्छ।
