दशैं सकिएपछि गाउँका किसानहरूका लागि धान काट्ने मुख्य समय सुरु भएको छ। तर यस वर्ष दशैंअघि आएको लगातारको वर्षाले धानबालीमा ठूलो नोक्सानी पुर्याएको छ। खेतहरूमा जमेको पानीका कारण धेरै ठाउँमा धान सड्ने समस्या देखा परेको छ, जसले गर्दा धानको उत्पादनमा कमी आउने सम्भावना छ। विशेषगरी, पाका भएको धानलाई वर्षाले बिगार्दा किसानहरू चिन्तित भएका छन्।
धान काट्ने समयमा मौसम अनुकूल हुनु आवश्यक छ, किनकि समयमै धान काट्न नसक्दा उत्पादन नष्ट हुन सक्छ। यही कारणले किसानहरू मौसम प्रतिकूल नभएसम्म काममा ढिलाइ गर्न चाहँदैनन्। तर यस पटकको असामयिक वर्षाले किसानहरूको योजना बिथोलेको छ। कतिपय किसानहरूले समयमै धान काट्न नपाउँदा आफ्नो मेहनत खेर जाने डर व्यक्त गरेका छन्।
श्रम अभावको चुनौती:
धान काट्ने समयमा अर्काे ठूलो समस्या भनेको श्रम अभाव हो। विगत केही वर्षदेखि ठूलो संख्यामा नेपाली युवा विदेश पलायन भइरहेका छन्। यसले गाउँमा धान काट्न र खेतको अन्य काममा श्रमशक्तिको अभाव उत्पन्न गराएको छ। परम्परागत रूपमा, दशैंपछि गाउँका युवा सदस्यहरू खेतमा धान काट्न अग्रसर हुन्थे, तर अहिले धेरैजसो युवा विदेशमा रोजगारिका लागि गएका कारण धान काट्ने काममा ठूलो असर परेको छ।
किसानहरूले कामदार खोज्न कठिनाइ भोगिरहेका छन्, जसले गर्दा उनीहरू खेतको काम समयमा सम्पन्न गर्न नसक्ने अवस्थामा पुगेका छन्। यो समस्या ठूला र व्यावसायिक किसानहरूका लागि झन् ठूलो चुनौतीको रूपमा उभिएको छ, किनकि उनीहरूलाई कामदार अभावले गर्दा उत्पादनको ठूलो हिस्सा जोखिममा पर्ने सम्भावना छ।
धान काट्ने कामलाई पूरा गर्नका लागि अहिले गाउँमा परिवारका सबै सदस्यहरू मिलेर काम गरिरहेका छन्। तर, युवा जनशक्ति विदेशमा गएकाले महिलाहरू, वृद्धहरू, र बालबालिकाहरूले समेत खेतका काम गर्नुपर्ने बाध्यता आएको छ।
धान काट्ने समय वर्षको सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण कृषि गतिविधि हो, जसमा वर्षभरिको मेहनत र भविष्यको जीविकाको आधार निर्भर हुन्छ। यस्ता कठिनाइ र चुनौतीहरूको बाबजुद, नेपाली किसानहरू आफ्नो काममा अहोरात्र लागिपरेका छन्। यद्यपि मौसम र श्रम अभावका कारण केही कठिनाइहरू सिर्जना भए पनि, किसानहरूले धैर्य र परिश्रमको बलमा यस कठिन समयलाई पार गर्न प्रयास गरिरहेका छन्।
