आज विजयादशमी अर्थात् दशैंको मुख्य दिन । यो दिन नेपालीहरूको जीवनमा विशेष महत्व बोकेको छ, किनभने यो दिनलाई असत्यमाथि सत्यको विजयको प्रतीकको रूपमा मनाइन्छ। दशैंको महत्त्वपूर्ण पक्षहरू मध्ये एउटा हो, दशमीको दिन परिवारका ठूला मान्यजनहरूबाट टीका र जमरा लगाउने परम्परा।
आजको टीकाको साइत: यस वर्ष २०८१ सालको दशमीका लागि शुभ साइत बिहान ११:३६ बजे रहेको छ। यो साइत ज्योतिष शास्त्रमा महत्वपूर्ण मानिन्छ, जसलाई ग्रह-नक्षत्रहरूको अनुकूल अवस्थाको आधारमा निर्धारण गरिन्छ। टीकाको साइतमा विशेष गरेर विजय, समृद्धि, र शान्तिका लागि आशीर्वाद लिने अवसरका रूपमा लिइन्छ। साइत अनुसार टीका लगाउँदा धार्मिक र सांस्कृतिक दृष्टिले अनुकूल मानिन्छ, जसले मान्यजनको आशीर्वाद अझै प्रभावकारी हुने विश्वास गरिन्छ।
टीका र जमराको महत्व: दशैंको टीकामा प्रयोग हुने अक्षता र जमराको धार्मिक र सांस्कृतिक महत्व छ। टीका सामान्यतया रातो अक्षतामा बनाइन्छ, जसलाई देवी दुर्गाको शक्तिको प्रतीक मानिन्छ। रातो रंगले विजय र उन्नतिको संकेत गर्छ। जमरा भने नौ दिनसम्म घटस्थापनादेखि नवरात्रिमा उमारिने हरियो मकै, जौ, वा गहुँको अंकुर हो। जमराले दीर्घायु, समृद्धि र स्वास्थ्यको प्रतीकात्मक अर्थ राख्छ।
टीका लगाइदिँदा मान्यजनहरूबाट “शुभ आशीर्वाद” दिइन्छ। आशीर्वादका शब्दहरूमा प्रायः दीर्घायु, सफल जीवन, सुख-समृद्धिको कामना गरिन्छ। दशैंमा टीका लगाउँदा सँगै परिवारभित्रको सम्बन्धलाई अझ बलियो बनाउने अवसरको रूपमा लिइन्छ।
दशैंको सांस्कृतिक पक्ष: दशैं नेपाली समाजमा सबैभन्दा ठूलो पर्व हो, जहाँ परिवार, समाज र राष्ट्रको एकता झल्किन्छ। घरका जेष्ठ सदस्यहरूले टीका लगाइदिएर आशीर्वाद दिने परम्परा, परिवारको सामूहिकता र एकताको भावनालाई बलियो बनाउँछ। यो पर्व केवल धार्मिक अनुष्ठानहरूमा सीमित नभई, सामाजिकीकरण र पारिवारिक मेलमिलापको अवसर पनि हो। दशैंको अवसरमा टाढा भएका परिवारका सदस्यहरू घर फर्किन्छन्, जसले समाजमा आपसी मेलमिलाप र सद्भावको भावना प्रकट गर्दछ।
विजयादशमीको धार्मिक दृष्टिकोण: दशैंको धार्मिक पक्षलाई हिन्दू धर्ममा शक्तिको पूजा र असत्यमाथि सत्यको विजयको प्रतीकको रूपमा हेर्ने गरिन्छ। देवी दुर्गाले महिषासुर नामक दैत्यलाई पराजित गरेको धार्मिक कथा दशैंको मूल सार हो। यो कथा सत्यको पक्षमा रहेको विजयको कथा हो, जसले हरेक वर्ष हामीलाई धर्म र नैतिकताको पालनाको स्मरण गराउँछ।
अन्ततः, आजको दशमीमा शुभ साइतमा टीका लगाएर तपाईँले आफ्नो जीवनमा सकारात्मक उन्नति र विजय प्राप्तिको कामना गर्न सक्नुहुन्छ। मान्यजनबाट प्राप्त आशीर्वाद र देवी दुर्गाको कृपाले आगामी वर्षमा समृद्धि, शान्ति, र सफलता प्राप्त होस् भन्ने शुभेच्छा व्यक्त गर्न सकिन्छ।
