नेपालमा पछिल्लो समयमा इलेक्ट्रिक स्कुटरको माग तीव्र रूपमा बढिरहेको छ। इन्धनको बढ्दो मूल्य, पर्यावरणीय प्रभावबारे बढ्दो जनचेतना, र सरकारको विद्युतीय सवारी साधनलाई प्रवर्द्धन गर्ने नीतिका कारण नेपाली उपभोक्ताहरू इलेक्ट्रिक स्कुटरप्रति आकर्षित भइरहेका छन्। यद्यपि, सस्तो मूल्यमा आकर्षक देखिने इलेक्ट्रिक स्कुटरहरू धेरैका लागि झन् झन् फसाउने पासो बन्दै गइरहेका छन्। सस्तो मूल्यका लोभमा थुप्रै नेपाली उपभोक्ताहरूले गुणस्तरीयतामा सम्झौता गर्न बाध्य छन्, जसले दीर्घकालीन रूपमा आर्थिक नोक्सान र असुविधा सिर्जना गरिरहेको छ।
सस्तो इलेक्ट्रिक स्कुटरको आकर्षण
नेपालमा अधिकांश उपभोक्ताहरू बजेटमा आधारित सवारी साधन खरिद गर्न चाहन्छन्। विशेषगरी मध्यमवर्गीय परिवारका लागि, सस्तो इलेक्ट्रिक स्कुटर आर्थिक दृष्टिले सजिलो समाधान हो। एकातिर पेट्रोल र डिजेल सवारी साधनको तुलनामा इलेक्ट्रिक स्कुटर सस्तो र कम मर्मत खर्चमा चल्ने दाबी गरिन्छ, अर्कोतिर इन्धनको नियमित मूल्यवृद्धिले विद्युतीय सवारी साधनतर्फ आकर्षण बढाइरहेको छ। धेरै नेपालीहरूले सस्तो मूल्य, कम सञ्चालन खर्च, र सरकारको कर छुट जस्ता सुविधा पाइन्छ भनेर इलेक्ट्रिक स्कुटरमा लगानी गरिरहेका छन्।
गुणस्तरको अभाव र समस्याहरू
तर, सस्तो मूल्यमा उपलब्ध हुने धेरै इलेक्ट्रिक स्कुटरहरूको गुणस्तर अपेक्षा अनुरूप नभएको देखिएको छ। यस्ता स्कुटरहरूमा प्रायः निम्नस्तरीय ब्याट्री, कमसल मोटर, र अविश्वसनीय प्रविधिको प्रयोग गरिन्छ, जसले गर्दा छोटो समयमा समस्याहरू उत्पन्न हुन थाल्छन्। धेरै उपभोक्ताहरूले ब्याट्री छिट्टै चार्ज सकिने, स्कुटरको शक्ति कमजोर हुने, र मर्मत गर्न कठिनाइ हुने जस्ता समस्या सामना गर्नुपरेको छ।
गुणस्तरीय कम्पनीहरूका उत्पादनको तुलनामा सस्तो ब्रान्डहरूबाट आयात गरिएका स्कुटरहरूमा मर्मत सम्भारको उचित व्यवस्था पनि हुँदैन। न त यी सस्ता स्कुटरका लागि पर्याप्त सेवा केन्द्रहरू उपलब्ध छन्, न त स्पेयर पार्ट्सको उपलब्धता। जसका कारण उपभोक्ताहरू छोटो समयमा नै आर्थिक भारमा पर्न बाध्य हुन्छन्।
नयाँ कम्पनीहरूको विस्फोटक वृद्धि
नेपालमा इलेक्ट्रिक स्कुटरको माग बढ्दै गएपछि बजारमा नयाँ कम्पनीहरूको बाढी आएको छ। विभिन्न सस्ता विदेशी ब्रान्डहरू नेपाल भित्र्याइएका छन्, जसले कम गुणस्तरका स्कुटरहरू सस्तो मूल्यमा बेच्छन्। यस्ता कम्पनीहरूले उपभोक्ताहरूलाई आकर्षक अफर र कम मूल्यको प्रलोभन देखाएर बिक्रीमा वृद्धि त गरेका छन्, तर तिनीहरूको दीर्घकालीन विश्वसनीयतामा ठूलो प्रश्न उठिरहेको छ।
उपभोक्ताहरूको गलत निर्णय र फसावट
सस्तो मूल्यमा इलेक्ट्रिक स्कुटर किन्ने लोभमा परेका धेरै उपभोक्ताहरूले सवारी साधनको दीर्घकालीन खर्च र मर्मतको पक्षलाई वेवास्ता गरेका छन्। थुप्रै उपभोक्ताहरूले प्रारम्भिक चरणमा बचत गर्न खोजेका भए पनि, लामो समयसम्मको मर्मत खर्च र बारम्बार आउने समस्याहरूले तिनीहरूलाई ठूलो आर्थिक नोक्सान बेहोर्न बाध्य बनाएको छ। धेरैजसोले राम्रो गुणस्तरको सवारी साधन किन्नुको सट्टा कम मूल्यको स्कुटर रोज्दा, त्यसको असर आफ्नो दैनिक जीवनशैलीमा परेको अनुभव गरेका छन्।
सरकारी नीति र उपभोक्ताहरूको सजगता
सरकारले विद्युतीय सवारी साधनलाई प्रवर्द्धन गर्न विभिन्न नीति तथा कर छुट दिएको छ, तर यससँगै गुणस्तरको मापदण्डको कडा पालना हुनुपर्छ। सरकारले बजारमा आउने सबै प्रकारका इलेक्ट्रिक सवारी साधनको गुणस्तर मापदण्ड अनुगमन गर्नुपर्ने आवश्यकता छ, ताकि उपभोक्ताहरूले सस्तो मूल्यमा गुणस्तरीय उत्पादन प्राप्त गर्न सकून्।
उपभोक्ताहरूले पनि मूल्यभन्दा गुणस्तरलाई प्राथमिकता दिनुपर्ने समय आएको छ। सस्तो मूल्यको प्रलोभनमा नफस्न, उत्पादनको समीक्षा अध्ययन गर्न, विक्रेता वा कम्पनीको विश्वसनीयता बुझ्न, र दीर्घकालीन खर्चको आँकलन गरेर मात्र निर्णय गर्नुपर्ने देखिन्छ।
नेपालमा इलेक्ट्रिक स्कुटरको बजार तीव्र रूपमा विस्तार भइरहेको छ, तर सस्तो मूल्यको आकर्षणले उपभोक्ताहरूलाई गुणस्तरमा सम्झौता गर्न बाध्य बनाएको छ। सस्तो स्कुटरमा फस्ने खतरा धेरैको लागि आर्थिक र भौतिक रूपमा चुनौतीपूर्ण भएको छ। उपभोक्ताहरूले सस्तो मूल्यको लोभमा नपरी दीर्घकालीन रूपमा गुणस्तरीय र भरपर्दो उत्पादनमा लगानी गर्न ध्यान दिनुपर्ने बेला आएको छ। बजारमा इलेक्ट्रिक सवारी साधनको गुणस्तर सुनिश्चित गर्न र उपभोक्ताहरूलाई सजग राख्न सरकार र सम्बन्धित निकायहरूको पनि उत्तिकै भूमिका छ।
