काठमाडौं, चैत्र १५ – विश्वभर बालबालिकाको स्वास्थ्य र पोषणमा गम्भीर असर पर्ने संकेत देखिएको छ। अमेरिकाजस्ता ठूला दातृ राष्ट्रहरूले आफ्नो सहायता बजेट कटौती गरेपछि १ करोड ४० लाख बालबालिका भोकमरी, कुपोषण तथा मृत्युको जोखिममा पर्ने चेतावनी संयुक्त राष्ट्र बाल एजेन्सी युनिसेफले दिएको छ।
सहायता कटौतीले निम्त्याएको संकट बाल पोषण कोषमा बजेट कटौती भएपछि लाखौँ बालबालिकाको स्वास्थ्य जोखिममा परेको युनिसेफको भनाइ छ। युनिसेफका कार्यकारी निर्देशक क्याथरिन रसेलका अनुसार पछिल्ला वर्षहरूमा बाल पोषणमा प्रगति भए पनि हालका सहायता कटौतीले ती उपलब्धिहरू गुम्न सक्ने सम्भावना बढेको छ।
बालबालिकाको जीवनरक्षाका लागि युनिसेफको अपिल ‘राम्रो पोषण बालबालिकाको अस्तित्व र विकासको आधार हो। यसले स्वस्थ समाज निर्माण गर्न महत्वपूर्ण योगदान दिन्छ,’ रसेलले बताइन्। उनले सरकार तथा परोपकारी संस्थाहरूलाई बाल पोषण कोषमा योगदान गर्न अपिल गरेकी छिन्।
अमेरिकाको निर्णय र त्यसको असर अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्प पुनः सत्तामा आएपछि उनको प्रशासनले सहायता कार्यक्रमहरू कटौती गरेको छ। अरबपति सल्लाहकार एलोन मस्कको ‘सरकार दक्षता विभाग’ले युएसएड एजेन्सी बन्द गरेपछि कुपोषणको समस्या तीव्र गतिमा बढ्न थालेको जनाइएको छ।
एक अमेरिकी न्यायाधीशले सहायता रोक्न आदेश दिए पनि अमेरिकी विदेश सचिव मार्को रुबियोका अनुसार युएसएडले आफ्नो ४२ अर्ब डलरको बजेटमध्ये ८३ प्रतिशत कटौती गरिसकेको छ।
विश्वव्यापी असर र बेलायतको भूमिका बेलायतजस्ता अन्य प्रमुख दातृ राष्ट्रहरूले पनि सहायता कटौती गरेका छन्। उनीहरूले रक्षा बजेट बढाउँदै घाटा नियन्त्रण गर्न खोजिरहेका कारण अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगमा गिरावट आएको हो।
स्वास्थ्य केन्द्रहरू बन्द हुने खतरा युनिसेफका अनुसार गम्भीर कुपोषणबाट पीडित २.४ मिलियन बालबालिकाले आवश्यक चिकित्सा सहायता पाउने सम्भावना घटेको छ। २,३०० स्वास्थ्य केन्द्रहरू बन्द हुने सम्भावना रहेको छ भने युनिसेफ समर्थित २८,००० खाद्य केन्द्रहरू पनि जोखिममा परेका छन्।
भोकमरी र अन्य जोखिमहरूको बढ्दो प्रभाव युनिसेफका अनुसार यस वर्ष १.४ करोड बालबालिकाले पोषण सहायता पाउन कठिनाइ भोग्नेछन्। जलवायु परिवर्तन, द्वन्द्व, रोगको प्रकोप र विस्थापनको कारण यो संकट अझ जटिल बनेको छ।
